استمرار نظام امامت| زندگانی شخصی حضرت مهدی(ع)

آیا حضرت صاحب‌الأمر(ع) همسر دارند و صاحب عائله و فرزند می‌باشند؟ اگر دارند کجا اقامت دارند و آیا آنها شناخته شده‌اند یا به طور ناشناس زندگی می‌کنند و کسی آنها را نمی‌شناسد؟
باید متذکّر بود که جواب این پرسش، در هاله قدس غیبت امام(ع) قرار دارد و خفای امر امام(ع) که یکی از نشانه‌ها و خصایص آن حضرت است، در پاسخ این سؤال نیز اثر می‌گذارد، لذا به طورتحقیق و یقین نمی‌توان به آن پاسخ داد، چون در این زمینه احادیث و روایات اطمینان‌بخشی در دست نداریم، یا اینکه به نظر حقیر نرسیده است؛ و اگر در عصر ائمّه(ع) و در وقت صدور سایر روایات، این‌گونه پرسش‌ها مطرح شده باشد، شاید بعضی از روات احادیث، برای اینکه در جوهر مطلب دخالت نداشته‌اند، به حفظ و ضبط احادیث آن همّت نگماشته‌اند.
بعضی از روایاتی هم که در دسترس است با چشم‌پوشی از وضع سند و متون آنها، یا از جهت اختلاف نسخه یا غرابت متن، ضعف دارند. مانند روایت شیخ‌الطائفه شیخ طوسی قدس سره در کتاب الغیبه از مفضّل بن عمر از حضرت امام صادق(ع) روایت کرده که اگرچه این جمله آن:
«لَا یَطَّلِعُ عَلَی مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وُلْدِهِ وَلَا غَیْرِهِ»؛[1]
«بر مکان ایشان هیچ‌کس، حتّی فرزندی از فرزندانش اطّلاع ندارد».
که با قطع نظر از مناقشه بعضی در آن، بر وجود فرزند برای آن حضرت دلالت دارد.
امّا الغیبه نعمانی این جمله را چنین روایت کرده است:
«لَا یَطَّلِعُ عَلَی مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا غَیْرِهِ»؛[2]
«از مکان ایشان هیچ کس حتّی دوستدارانشان نیز خبر ندارند».
باوجوداین اختلاف، استناد به نقل الغیبه شیخ طوسی اطمینان‌بخش نیست؛ بلکه نقل الغیبه نعمانی از برخی جهات، مانند علوّ سند و لفظ حدیث، معتبرتر به نظر می‌رسد.
بعضی از روایات، مثل خبر کمال‌الدّین انباری و خبر زین‌الدّین مازندرانی از جهت غرابت و ضعف ظاهری که در متن آنهاست، قابل استناد نمی‌باشند.
و بعضی دیگر، همچون فقرات برخی از «ادعیه و زیارات» نیز صراحت ندارند و قابل حمل بر عصر ظهور می‌باشند.
علاوه براین، با فرض قبول دلالت، متعرّض خصوصیّات و تفصیلات نبوده، فقط به‌طور اجمال، اصل متزوّج بودن و فرزند داشتن آن حضرت را بیان می‌کنند.
خلاصه‌ی سخن آنکه، اگرچه همسر و فرزندداشتن آن حضرت، محتمل است، امّا در بررسی اخبار و احادیث به حدیث معتبری که موجب اطمینان باشد و خصوصاً متضمّن تفاصیل این موضوع باشد نرسیدیم و دنبال کردن و تعقیب این موضوع هم لزومی ندارد.
چنان‌که وضع جناب خضر(ع) که به‌اتّفاق شیعه و سنی در حیات است و بنا بر تفاسیر،[3] همان بنده‌ای است که در سوره‌ی کهف،[4] سرگذشت حضرت موسی(ع) با سرگذشت ایشان آمده است، از این جهات نیز بر ما نامعلوم است.
همچنین وضع حضرت عیسی(ع) بااینکه زنده است، در این امور عادّی، از جهات متعدّد، نامعلوم است. بلکه وضع دجّال بنا بر قول آنان‌که فعلاً او را زنده می‌دانند، و ابن‌صائد و ابن‌صیّاد که مسلم در صحیح[5] و ترمذی[6] و ابوداوود[7] و ابن ماجه[8] هریک در سنن خود روایت نموده‌اند[9] از این جهات همه مجهول است؛ و باوجوداین، اهل‌سنّت به وجود آنها و حیات فعلی آنها معترف‌اند.

 

 

1. طوسی، الغیبه، ص ۱۶۲.
2. نعمانی، الغیبه، ص۱۷۶؛ ر.ک: منتخب‌الاثر، تألیف نگارنده، ج۲، ص۲۳۷.
3. طوسی، التبیان، ج۷، ص۶۵ – ۶۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۶، ص۳۶۷؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج۴، ص۲۲۹.
4. کهف، ۶۵ – ۸۲.
5. مسلم نیشابوری، صحیح، ج۸، ص۱۸۹ – ۱۹۴.
6. ترمذی، سنن، ج۳، ص۳۵۱ – ۳۵۳.
7. ابوداوود سجستانی، سنن، ج۲، ص۳۲۱ – ۳۲۲.
8. ابن ماجه قزوینی، سنن، ج۲، ص۱۳۵۳ – ۱۳۶۶.
9- رجوع شود به: منتخب‌الاثر، تألیف نگارنده، ج۲، ص۲۷۳.